Girişimcilik, geleneksel iş piyasalarında ayrımcılıkla karşılaşan insanlar için umut vadeden bir kariyer yolu olabilir ve girişimcilik becerilerini geliştiren eğitim programları sosyoekonomik hareketliliği iyileştirmeye yardımcı olabilir. Ancak Wharton yönetim profesörü Leandro (Leo) Pongeluppe'nin yeni bir araştırmasına göre, bunlar aynı zamanda beklenmeyen sonuçlar da doğurabilir .

Brezilya'nın "favela" olarak bilinen kentsel gecekondu mahallelerinde yaşayan insanlara sunulan bir iş eğitim programından alınan verileri analiz eden Pongeluppe, bu programların katılımcıların olumsuz sosyal ve psikolojik sonuçlar yaşamasına neden olduğunu buldu - favelalarda ikamet etmeleriyle bağlantılı damgalanma. Bulgular, daha yüksek gelir seviyelerine ulaşan insanların genellikle yaşadıkları yer nedeniyle artan önyargılarla karşı karşıya kaldığı sosyoekonomik hareketliliğin karmaşık gerçekliğini vurguluyor.

Bulguların sosyoekonomik politikaya dahil edilmesinin etkinliğini artırmaya yardımcı olacağını öne süren Pongeluppe, "Bu tür eğitimlere yatırım yapmak, insanları yoksulluktan kurtarmaya yardımcı olmak açısından faydalıdır, ancak sosyal hareketliliğin, bunu deneyimleyen bireyler üzerinde hem olumlu hem de olumsuz etkileri olan karmaşık bir olgu olduğunu kabul etmek önemlidir. İnsanların ilerlemesine yardımcı olacak politikalar tasarlarken, bu olumsuz etkileri de ele almak çok önemlidir" dedi.

Brezilya'da Sosyoekonomik Hareketliliğin Etkilerinin Test Edilmesi

Pongeluppe, 2018 yılında kar amacı gütmeyen Banco da Providência kuruluşunun 207 katılımcı üzerinde sunduğu dokuz aylık bir eğitim programının etkilerini inceledi. Program, Rio de Janeiro'daki favela sakinlerine psikolojik destek, teknik eğitim ve yönetim koçluğu sağlıyor.

Programın etkisini iki tür sonuca bakarak değerlendirdi: ekonomik sonuçlar (iş bulma ve gelir artışı gibi) ve sosyal ve psikolojik sonuçlar (katılımcıların öz yeterlilik duyguları, iyimserlik ve toplumsal damgalanma deneyimleri).

"İnsanların ilerlemesine yardımcı olacak politikalar tasarlarken, bu olumsuz etkileri de ele almak çok önemlidir."–Leo Pongeluppe

Bulgular karışık bir etki paketi ortaya koyuyor. Bir yandan, Banco da Providência'nın hem ekonomik hem de (bazıları ama hepsi değil) sosyo-psikolojik sonuçlar üzerinde önemli olumlu etkileri oldu. Katılımcılar, daha yüksek gelir seviyeleri ve girişimciliğe katılım dahil olmak üzere finansal durumlarında önemli iyileşmeler yaşadılar.

Ayrıca program, öz yeterlilik ve iyimserlik duygularını olumlu yönde etkileyerek, kendilerini daha yetenekli ve güçlü hissetmelerine yardımcı oldu.

Ancak eğitim, katılımcıların uzun zamandır suçla ilişkilendirilen favelalarda ikamet etmeleriyle ilgili artan bir toplumsal damgalanma duygusu deneyimlemelerine de yol açtı. Çalışma, katılımcıların daha fazla para kazandıkça daha fazla önyargıyla karşı karşıya kaldıklarını gösteriyor. Makale bu olguyu "favela alegorisi" olarak adlandırıyor ve sosyoekonomik hareketliliğin acı tatlı doğasını anlatıyor.

Sosyal Damgalama ve Önyargının Etkisini Anlamak

Pongeluppe'nin katılımcılarla yaptığı görüşmeler, bu damganın, potansiyel işverenler ve tedarikçilerle artan sosyal etkileşimler nedeniyle, genellikle güvenilmez olarak algılanmaları ve suç faaliyetleriyle ilişkilendirilmeleri nedeniyle ortaya çıktığını öne sürüyor. Uzun süredir devam eden sosyal ve ekonomik eşitsizlikler, medyanın onları suç davranışıyla doğal olarak bağlantılı olarak tasvir etmesiyle favela sakinlerinin damgalanmasına katkıda bulunuyor. Çalışma, bunun katılımcıların olumsuz sosyal ve psikolojik deneyimine önemli ölçüde katkıda bulunduğunu buldu.

"Ne kadar çok para kazanırlarsa, dışarıdakilerin önyargısına maruz kalma olasılıkları da o kadar artıyor."–Leo Pongeluppe

Pongeluppe, sonuçların ayrımcı toplumlarda sosyoekonomik katılımı sağlamanın karmaşıklığını vurguladığını söyledi. "Favela sakinleri genellikle girişimciliğe bir B planı olarak giriyor ve topluluklarında refaha kavuşuyorlar, ancak aynı zamanda damgalanma da yaşıyorlar - insanlar onlardan satın almak veya onlara satış yapmak istemiyorlar - çünkü gecekondu mahallelerinden geliyorlar. Ne kadar çok para kazanırlarsa, dışarıdakilerin önyargısına maruz kalma olasılıkları da o kadar artıyor. Bu, insanların ekonomik olarak refaha kavuşabileceğini ancak nereden geldiklerini değiştiremeyeceklerini gösteriyor."

Bulguların Sosyoekonomik Hareketlilik Programlarına Uygulanması

Sonuçların önemli pratik çıkarımları vardır. Bu çalışma, ayrılmış bölgelerde yaşayan insanlar için bir iş eğitim programının hem ekonomik hem de sosyo-psikolojik sonuçlar üzerindeki etkisini araştıran az sayıdaki çalışmadan biridir. Her iki tür sonucu da göz önünde bulundurarak, Wharton araştırması, bireylerin yalnızca ekonomik katkılarının ötesinde, bütünsel bir bakış açısı sunar.

Makaleye göre, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine , özellikle yoksulluğun ortadan kaldırılması (Hedef 1), eşitsizliğin azaltılması (Hedef 10) ve sürdürülebilir şehirler ve toplulukların teşvik edilmesi (Hedef 11) ile ilgili hedeflere ulaşılmasında bütünsel bir bakış açısının faydalı olacağı belirtiliyor.

Pongeluppe şunları söyledi: “Girişimciliği yoksulluktan çıkış yolu olarak vurgulamak çok önemlidir ve belirli kredi hatları sağlamak gibi damgalanmayı azaltmak için çaba sarf edilmelidir. Ek olarak, eğitim katılımcıların potansiyel alıcılar ve tedarikçilerle bağlantı kurmalarına yardımcı olmayı, gayriresmi ekonomiden resmi ekonomiye geçişlerine yardımcı olmayı içermelidir.”

Ancak nihayetinde, araştırması ayrımcılık döngüsünü kırmak ve insanların tam potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olmak için hayati önem taşıyan, dışlanmış insanlara yönelik tutumlarda toplumsal bir değişim çağrısında bulunuyor.

Yorumlar