Gündemde tartışılan sorun ve konular hakkında bir pozisyon alınır. Ve böylece tartışma bu pozisyonlar etrafında yoğunlaşır. Artık bunlar rekabetin bir unsuru olur. Bulunduğumuz pozisyona göre soruna ve konuya bakarız. Artık sorun ve konu değil pozisyon tartışılır.

Ve tartışma yapılsın-yapılmasın, gitsin-gitmesin, gelsin-gelmesine döner. Siyaset dünyası ve kurumlarla beraber medya da bu pozisyonlar çerçevesinde tartışmayı kitlelere iletir. Üstelik medya çok çeşitli konu ve tartışmaları hep aynı kadro üzerinden tartıştırarak topluma iletir.

Gündemdeki konular: EYT, Kanal İstanbul, mülteci, Suriye, Irak...Devletin ana organlarından yasamanın, yürütmenin bu konular hakkında bir raporu var mı?Akıl yürütme ve sorgulama ile denetim pozisyona ve algıya mı dayalı yoksa bilgiye mi?Basın bilgi mi yoksa pozisyon mu iletiyor?

Pozisyonlar “buzdağı"nın görülen kısmıdır. Oysa bir sorun ve konunun anlaşılması,çözüme kavuşması ve onun hakkında bir tercihte bulunmak için arkasındaki menfaat ve ihtiyaçları bilmek gerekir. Bunlar olmadan pozisyonu savunmak "bilgi sahibi olmadığın şeyin ardına düşmek"tir.

Bilgi olmadan sadece pozisyonu meşrulaştırma söylemleri ile oluşturulan algı ise bizi gerçek ötesini tercihe götürür. Böylece doğru ve yararlılıktan ziyade kendi inancına veya düşüncesine ya da taraftarlığına uygun görüşleri alıp ötekileri dinlemez.

Bir toplum çoğunlukla gerçek ötesini tercih ediyorsa sorunların gerçek çözümleri bulunamaz.Gerçeğin pozisyondan kötü göründüğü ortamlarda insanları durumun iyi olduğuna inandırma güç kaybetmemeyi sağlayabilir. Ancak, uzun vadede toplumun ve sistemin aleyhine gelişmeye yol açar.

Tartışılan konuların ve bunlar hakkında alınan pozisyonun arkasındaki ihtiyaç ve menfaatler ortaya konmadan sağlıklı tercihlerde bulunmak mümkün değil. “Bilgin olmayan şeyin ardına düşme”mek,sorgulamak,akıl yürütmek ve sorumluluğu yerine getirmek için bilgi ve fikre ihtiyaç var.

"Hakkında bilgi sahibi olmadığın bir şeyin ardına düşme. Şüphesiz kulak, göz ve kalb; bunların tümü ondan sorumludur." Yaptığı işin ne olduğunu ve niçin yaptığını bilme özelliği yalnız insana verilmiş olup bundan dolayı yaptıklarından sorumludur. Ne yapmıştır ve niçin yapmıştır?

Bunlar olmadan sadece propaganda, ikna, abartılı yergi ve abartılı övme bizi doğruluk ve yararlılıktan uzaklaştırır. Bu bakımdan pozisyonlar yerine tartışılan konuların arkasındaki menfaat ve ihtiyaçlara odaklanmak sorunları sağlıklı değerlendirmemizi sağlar.

Şu halde belki de en önce sorgulamamız gerek husus içinde yaşadığımız sistemin tartıştığımız konular hakkında ne kadar bilgi ürettiği ve ne kadar bilgi iletişimi yaptığıdır. Ve şüphesiz bu tartışmaların ne kadarının bilgiye dayalı olduğunu ortaya koyduğudur.

Şüphesiz bilgi ve iletişim teknolojileri ile sivil toplumun bilgi üretimi ve iletişiminin hızlandığı ve yaygınlaşmıştır. Ama devlet yönetim sistemi içinde yasama, yürütme ve yargı faaliyetleri ile siyasi faaliyetlerin ürettiği bilgi ve bilginin paylaşımı kritik öneme sahiptir.

Max Weber "..yönetim, esasında bilgi temeline dayalı denetim anlamına gelir."Onu, özellikle rasyonel kılan yanı da budur. Hizmeti yürütenler olgular üzerine özel bilgiler edinmekte ve kendilerine özgü bilgi yüklü dosyalar ellerinin altında bulunmaktadır.

Bu durumda elde edilen bilgiler, bilgiye dayalı raporlar ve bunların üretilmesi ve iletilmesi yönetim anlayışının ve sağlıklı karar verilebilmesinin yanında denetimin de kritik bir unsuru olur.

Demokratik toplumların temelini özgür irade teşkil eder. Gerçek manada milli iradenin tesisi, ancak ve ancak insanların hür bir şekilde seçim ve tercih yapabilmesinden geçer. Böyle bir seçim yapabilmek için ise, bilgi ve bu bilginin iletişimi gerekir.

Gerek yürütme gerekse yasama ve gerekse de siyasi partilerin bilgiye dayalı yönetim sürecindeki kalite ve etkinlik ise sistemin sağlıklı işlemesini sağlar. Basının pozisyonlardan öteye arkasındaki menfaat ve ihtiyaçları bilgi temelinde paylaşması tercihleri rasyonelleştirir.

Tekrar soralım gündemdeki EYT, Kanal İstanbul, mülteci, Suriye, Irak...Devletin ana organlarından yasamanın,yürütmenin bunlar hakkında bir raporu var mı?Akıl yürütme ve sorgulama ile denetim pozisyona ve algıya mı dayalı yoksa bilgiye mi?Basın bilgi mi yoksa pozisyon mu iletiyor?

Oktay Vural

Yorumlar